Super skaner
Super skaner, czyli jak to, na co zwracamy uwagę i jakie temu nadajemy znaczenie wpływa na nasze życie.
Nasze emocje zawsze pojawiają się z jakiegoś powodu. Czasem możemy nie być go w pełni świadomi, ale gdybyśmy się bliżej przyjrzeli, zawsze jakiś jest. To, jak i czy zareagujemy emocjonalnie zależy od tego, jakie znaczenie ma dla nas dana sytuacja, osoby, które biorą w niej udział oraz od tego, na co zwrócimy uwagę - czyli gdzie skierujemy nasz "super skaner".
Jeśli nasz "super skaner" jest nadwrażliwy, sami poszukujemy pewnych sygnałów potwierdzających przekonania albo obawy, które mamy w głowie. Zgodnie z tymi przekonaniami nadajemy znaczenia sytuacjom, słowom, gestom, spojrzeniom innych osób, a nasze interpretacje wyzwalają w nas odpowiedź emocjonalną. Dana sytuacja u dwóch różnych osób może wywołać zupełnie inne uczucia! Będzie to zależeć od tego, na co zwrócą uwagę i jak odczytają sytuację. Niby nic odkrywczego, jednak wnioski dla nas są bardzo ważne: możemy trenować się w tym, by nie nadawać negatywnych znaczeń jeśli nie jesteśmy pewni intencji drugiej osoby.
Ja wiem co oni myślą! to postawa, sprawiająca, że nasze nadinterpretacje budzą silniejsze emocje niż suche fakty. Nadwrażliwy "super skaner " zadba o to, by dostarczyć dowodów, że się nie mylimy.
Ktoś, kto łatwo się stresuje w sytuacjach społecznych i spodziewa braku akceptacji może mieć skłonność do zbytniej "ksobnej " interpretacji neutralnych zachowań. Może stale próbować "skanować" sytuacje i zachowania ludzi, szukając spojrzeń, tonu głosu, czegoś, co potwierdzi jego obawy. To szalenie wyczerpujące zajęcie jest źródłem ciągłego napięcia i braku pewności siebie. Próby interpretacji, domyślania się, co inni myślą, sprawiają, że nawet pozytywne sygnały wysyłane przez innych odczytywane są jako nieszczere. A tymczasem nie możemy wiedzieć, co inni myślą! Starajmy się powstrzymywać przed dopisywaniem im złych intencji.
Warto wiedzieć, czego szuka nasz "super skaner ". Pozwoli to przestroić go tak, by bardziej nam sprzyjał.
Może twój "super skaner" stale szuka pozytywów? a może poszukuje potknięć innych? może dostrzega wszędzie niesprawiedliwość? a może dobro? przyjrzyj mu się uważnie. Kto szuka ten znajdzie.
Zrozumienie, czego szuka twój " skaner", pomoże ci odkryć, na co zwracasz uwagę. Kiedy twój "super skaner" jest uruchomiony, twoja uwaga działa wybiórczo. Dostrzegasz tylko część rzeczywistości, filtrujesz ją- przeceniając pewne rzeczy i ignorując inne. Jeśli wyłapujesz z nurtu zdarzeń głównie negatywy będziesz czuć frustrację, gniew strach lub smutek. A przecież nie wszystko jest złe. To tylko nasza uwaga wyolbrzymia pewne aspekty. Jeśli twój "super skaner" będzie wyłapywał dobro poczujesz się radośnie i bezpiecznie a twoje samopoczucie będzie lepsze. To nie znaczy, że złe rzeczy nie istnieją. Istnieją, ty jednak nie będziesz się na nich skupiać bardziej niż to konieczne.
Możemy się nauczyć zauważać, kiedy włącza się nasz "super skaner" i zmniejszać jego czujność w sytuacjach, w których to nam nie służy. Znacie powiedzenie STRACH MA WIELKIE OCZY? " Super skaner" osoby, która się boi wyszukuje zagrożenia wszędzie, nawet tam, gdzie ich nie ma. Potęguje lęk i utrudnia funkcjonowanie. A Polyanna? Ona miała zdolność doszukiwania się we wszystkim dobrych stron. Czasem aż przesadnie. Czy to znaczy, że" super skaner" jest nam zbędny? Nie! Skaner się przydaje więc nie chcemy go całkiem wyłączać, raczej poprawić naszą umiejętność adekwatnej interpretacji informacji, których nam dostarcza i dostosować nasze reakcje.
Jak to zrobić?
Po pierwsze zauważ kiedy skaner działa: “To znowu mój super-skaner!”
Określ, co wychwycił “Ok, skaner zauważył że …………………,
Jakie to wywołuje w tobie myśli i emocje Poszukaj innych interpretacji: "mogę to też zinterpretować inaczej i wtedy czuję, myślę ............ ..."
A jeśli żadne inne interpretacje nie przychodzą ci do głowy? Wtedy wystarczy, że dostrzeżesz fakt, że przykre myśli i uczucia to efekt działania "super skanera" i nic ponad to. Pozwól im odpłynąć. Nie musisz z nimi walczyć.
Wróćmy do przykładu osoby bojącej się braku akceptacji.
Gdy zobaczy grupę osób rozmawiających ze sobą, jej super skaner może wyłapać to, że się śmieją.
Nadwrażliwa interpretacja podsunie myśl "z pewnością nabijają się ze mnie". Pojawi się uczucie smutku, wycofanie i niechęć do rozmawiających.
Jeśli osoba ta zauważy działanie "super skanera" to może pomyśleć, to tylko "super skaner"- boję się, że mnie nie lubią i dlatego myślę, że śmieją się ze mnie. W konsekwencji może pomyśleć: Przecież to nie musi być o mnie. Pewnie opowiadają sobie o czymś wesołym. Ciekawe, co się zdarzyło?"
Jak widać to samo zdarzenie może wywołać zupełnie odmienne myśli i emocje w zależności od przyjętej interpretacji. A w konsekwencji całkiem inne samopoczucie.
Co zyskujemy poznając nasz "super skaner"? Pełniejsze odczytywanie rzeczywistości i możliwość zmiany nastawienia do siebie i innych. Pozytywne nastawienie do osób i codziennych spraw redukuje lęk i gniew. Rośnie dobre samopoczucie, zaufanie do innych. Pozytywne nastawienie sprawia, że czujemy się lepiej i lepiej jesteśmy odbierani przez innych.
Niech Wasz "super skaner" odnajduje oznaki życzliwości i sympatii.
Opracowała : Anna Gajewska
psycholog szkolny
